Mezopotamya ve civarından,önce Akdeniz çevresine sonra dünyanın yaşaması için uygun şartlara sahip diğer bölgelerine seller , akarsu ve deniz yoluyla kökleri sürüklenerek dağılmıştır.Kamış kökleri uzun süre toprak dışında kalma ve dış etkenlere dayanma bakımından güçlüdür.Bu yüzden dünyanın birçok yerine insanlar tarafından taşınarak,çeşitli amaçlarla kullanılmak üzere yetiştirilmektedir.Üretimi çok kolaydır,Aralık ocak aylarında yerinden sökülen kamış kökü uygun şartlara sahip olan bir yere fazla derine inmeden gömülür.Eğer yağış şartları uygun ise herhangi bir bakım gerektirmeden kamış filizleri patlamaya ve boy atmaya başlar.Her yıl yeni filizlerle koloni genişler,birkaç yıl içerisinde inanılmaz boyutlara ulaşır.Özellikle denize yakın killi,hafif tuzlu gevşek,verimli toprakları sever.
Ülkemizde kamış üretimi yapılmaz,yeraltı sularının yüzeye yakın olduğu ılıman iklim çevrelerine yakın bölgelerde,tarım arazileri,dere,göl gibi sulak yerlerde,özel tarım alanlarının sınırlarını belirleyen toprak duvarlar üzerinde,yol kenarlarında kendiliğinden yetişir.Yetiştiği bölgelerde yerel halk tarafından inşaat malzemesi,çit yapımı,sepet örümü,fidanlara sırık, küçük el aletleri,çocuklar için oyuncak yapımında ve özellikle otantik müzik aletleri yapımında kullanılmaktadır.

Kamışın müzik aleti yapımında kullanılması ilk çağlara kadar uzanır.Mitolojide çoban tanrısı Pan ve enstrümanı Panflüt,Marsias’ın (Marsyas) çoban kavalı kamıştandır.


Bugün de enstrümanların bir çoğunda kamış kullanılmaktadır.Günümüzün süper teknolojisi henüz bu enstrümanlar için kamışa alternatif olabilecek kabul edilebilir malzeme üretememiştir.
Kamış kolay ve her yerde bulunan bir bitki olmasına rağmen.Ney yapımına uygun özelliklere sahip kamış bulmak kolay değildir..Kamışların çoğu Ney yapımına uygun olmayan uzun boğumlu veya ince kamışlardır.Uygun kamışları diğerlerinin arasından seçmek deneyim gerektirir.Usta 10 metre uzaktan bile , kamışlara baktığında hangi kamışların yapıma uygun olabileceğini kamışların fiziksel özelliklerinden anlayabilir.Kamışların gelişimi birçok etkene bağlı olduğu için aynı kökten çıkan aynı genleri taşıyan kardeş kamışların bile yapıları,boğumları farklıdır.Bu yüzden neylik kamışların köklerinden kültür kamış yetiştirmek kolay değildir.

Ülkemizde Akdeniz ve Ege bölgesinde kamış yoğun olarak bulunur.Hatay kamışları ünlüyse de son yıllarda bölge halkının kamışın maddi değerini fark etmesiyle neyden anlamayan kişilerce yapılan bilinçsiz kesim yüzünden kamışlar heba edilmektedir.
Uygun kamış her yerde karşımıza çıkabilir fakat oran olarak Hatay yöresine nazaran diğer yörelerde bulma şansı biraz daha düşüktür.

Ney yapımına uygun kamışın,boğumları uzunluk ve hacim olarak birbirine yakın olmalı,kamışın en ucundaki püskül tamamen sararmış,kamışı çevreleyen yapraklar yeşilden sarıya dönmüş.kamış bedeninden çıkan sürgünlerin 20-30 cm kadar uzamış olması gerekmektedir.Bu özelliklere sahip kamışlar bulunduğunda en dipten kesilerek alınır ,kesilen kamışlarda hemen soyma işlemi yapmak doğru değildir henüz kamışlar tamamen kuru olmadığı için bıçak kamışı kolayca yaralar.
Bundan sonra kamışlar demetler halinde bağlanarak ilk kurutma yapılır daha sonra beden yapraklardan temizlenerek asıl kurutma için uygun bir yerde en az 1 yıl bekletilen kamışlar artık ney yapımında kullanıma hazır duruma gelmiş olur.

Hazırlayan : İlhan ÖDEN